داروخانه‌ها خسته از دستخط بد پزشکان خرچنگ-قورباغه‌هایی که؛ جان می‌گیرند
ندای شهروند– ممکن اس
ت برای شما نیز پیش آمده باشد به پزشک مراجعه کرده، با یک نسخه ناخوانا، به اصطلاح خرچنگ قورباغه‌ای مواجه شده باشید و درگیری ذهنی‌تان این باشد مبادا دارو خانه نسخه‌ای اشتباه برای‌تان بپیچد و دست آخر نه تنها بهبود پیدا نکنید بلکه وضعیت را تشدید کرده، اوضاع جسمی‌تان از اینکه هست بدتر شود.
فرض کنید مطب پزشک یک بیمار بدحال در طبقه بالا یک مجتمع پزشکی باشد و بیمار بعد از صرف زمان زیاد و دریافت دارو بخواهد دوباره به همان طبقه مراجعه کند و سختی راه و شرایط حال او را منصرف کند و کافی است جابجایی یک دارو باعث وخیم شدن حال او یا پیدایش بیماری دیگر شود.
بر اساس تحقیقی که مرکز ملی دانشکده پزشکی آمریکا انجام داده، بدخط بودن پزشکان در نسخه‌هایی که برای بیماران می‌پیچند، عامل مرگ هزاران نفر است.
بر اساس این تحقیق، خط ناخوانای پزشکان چند علت دارد که یکی کوچک بودن برگه نسخه‌های پزشکان و علت دیگر نیز شلوغ بودن مطب پزشکان است. آن‌ها به همین علت تلاش می‌کند که محتویات نسخه را زود‌تر نوشته و فقط به نوشتن حروف اول کلمات بسنده کنند.
علت دیگر این امر نیز این است که پزشکان می‌دانند که آن‌ها بار دیگر به نسخه خود نگاه نخواهند کرد.
به صرف نظر از این موضوع، ناخوانا بودن خط پزشکان، پیامدهای بسیار جدی دارد؛ زیرا داروخانه‌ها از خواندن و تشخیص دقیق نسخه پزشک و ارائه داروی صحیح و درست به بیمار، عاجز می‌مانند و به همین علت سالانه ۷ هزار نفر جان خود را به علت این اشتباه از دست می‌دهند.
همچنین، فقط در آمریکا نیم میلیون (پانصد هزار) نفر به علت مصرف داروهای اشتباه، دچار آسیب می‌شوند.
روش های مختلف خلاصه نویسی نام داروها یکی از عوامل بروز خطا در نسخه خوانی‌ها است. همچنین علاقه برخی بیماران به خوددرمانی و کم و زیاد کردن داروها نیز سبب می شود که پزشکان، به گونه ای دارو را در نسخه درج کنند که امکان اضافه و کم کردن آن از سوی بیماران وجود نداشته باشد.
بدخطی ۲۰ درصدی
رییس انجمن داروسازان استان زنجان به بد خطی برخی از پزشکان اشاره کرد و گفت: ما هر روز با این قضیه گریبانگیر هستیم و ۲۰درصداز نسخه‌ها مشکل بد خطی دارند که در صورت شکایت مریض قضیه را پیگیری می‌کنیم.
مهدی بیگدلی در ادامه افزود: داروسازان با این وضعیت و ناخوانا بودن نسخه‌ها باید چند شغل داشته باشند، هم پیشگویی کنند و از طرف دیگر ساحر باشند و بتوانند سرنوشت این نسخه‌ها را جوری رقم بزنند تا مشکلی برای بیماران به واسطه نسخه‌های ناخوانا ایجاد نشود.
بیگدلی در اشاره به اشتباهات در ارایه دارو در داروخانه ها به علت بدخطی پزشک معالج اظهار کرد: ناخوانا بودن یا قابل تشخیص نبودن نسخه‌ها ازمواردی است که موجب شلوغی داروخانه‌هاست.
ناخوانا بودن نسخه‌ها سرعت عمل داروخانه را پایین آورده و تحویل دارو را دچارمشکل می‌کند.
برخی پزشکان حرف اول دارو را می نویسند و داروساز باید دارو را بشناسد و یا با پرسیدن بیماری بیمار بتواند مشخصات و دستور مصرف دارو را حدس بزند.
وی گفت:در صورت بدخطی نسخه ها وقت دارو ساز گرفته می شود و بیمار نیز احساس نگرانی می‌کند و در نهایت این امر موجب می‌شود اعتماد و اطمینان به داروساز کم شود.
بدخطی دانشجویی
مهدی بیگدلی افزود: این موضوع مربوط به دوران دانشجوی است که مطالب زیادی را با سرعت بالا باید بیاموزند و ادامه‌دار بود آن تا دوران طبابت این بدخطی را بوجود می آورد.
بیگدلی گفت: علت دیگر بدخطی پزشکان به این خاطر است تا بیمار نسبت به داروها اطلاع کمتری داشته باشد و از موارد دیگر فراگیری دیر هنگام زبان لاتین است در حالی که در کشورهایی که بحث پزشکی را به صورت آکادمیک دارند انگلیسی زبان اصلی آن‌هاست که درکشور ما کمتر پیش می‌آید انگلیسی بنویسیم در بیشتر مواقع مکاتباتمان فارسی است مگر اینکه فرد کار پژوهشی انجام دهد تا خوش خط باشد.
وی عنوان کرد: در صورت ناخوانا بودن نسخه‌ها معمولا برای حصول اطمینان با پزشک معالج تماس گرفته می‌شود تا داروها به درستی تحویل بیمار شود در برخی موارد که بیماری ساده است داروساز به تشخیص خود دارورا تجویز می‌کند.
رییس انجمن دارو سازان استان زنجان با اشاره به الکترونیکی شدن نسخه‌ها و کاهش ضریب اشتباهات اظهار کرد:۷۰درصد نسخه‌ها در کشورهای پیشرفته به صورت الکترونیکی صادر می‌شود که دارای دستور کد و شناسه است و این امر باعث برقراری ارتباط بین پزشک و داروخانه می‌شود و اشتباهاتی که درتجویز نسخه و تحویل دارو وجود دارد کاهش می‌یابد.
وی با اشاره به این موضوع که این سیستم در کشور مانیز اجرا شود تاضریب اشتباهات کاهش یابد و با ایجاد پرونده‌های الکترونیکی و داشتن پرونده و تاریخچه میزان مصرف دارو نیز کاهش پیدا کند درحالیکه که با سیستم موجود تلمباری از هزینه و اشتباهات پزشکی را داریم.
پزشک بدخط نداریم
رییس سازمان نظام پزشکی استان زنجان با اشاره به تقسیم بندی پزشکان به گروه‌های خوش خط و بدخط و اینکه بدخطی دربین پزشکان شایع‌تر است را رد کرد و افزود: مطالعه و مستندی در رابطه با تأیید این موضوع وجود ندارد و در بسیاری از کشورهای پیشرفته نسخه الکترونیکی این مشکل را حل کرده است در کشور ما نیز این سیستم به خاطر نبود بستر مناسب اجرایی نشده است.
بابایی در پاسخ به این پرسش که آیا آمار مشخصی از تعداد آسیب‌دیدگان از بدخطی پزشکان وجود دارد گفت: پاسخ به این سوال نیازمند بررسی و اطلاعات و هماهنگی دستگاه‌های اجرایی است.
وی به جهت کاهش عوارض کمتر این مشکل در بیماران گفت: در بسیاری از موارد بیماران پس از دریافت داروها مجدد برای اطمینان به پزشک مراجعه می‌کنند تانسخه با داروها تطبیق داده شود و داروها در صورت ناخوانا بودن نسخه‌ها معمولا با پزشک معالج تماس حاصل می‌کنند تا با اطمینان و به درستی دارو تحویل بیمار دهند. مهارت خواندن نسخه در داروخانه‌ها پس از مدتی بسیار افزایش می‌یابد یک تبادل روزانه است که به مرور باخط پزشکان مجاور خود آشنایی بیشتری پیدا می کنند.
رییس سازمان نظام پزشکی استان زنجان افزود: هر ساله در مناسبت‌های مختلف برای الگوسازی، خوش‌خط‌ترین پزشک را به جامعه پزشکی معرفی می‌نمایند.
خداحافظ نسخه‌های بدخط
الکترونیکی شدن نسخه‌ها در حقیقت فرایندی است که از طریق آن نسخه دیگر به بیمار مستقیما ارائه نمی‌شود بلکه از طریق شبکه اینترنت و از طریق ارسال نسخه برای داروخانه مبدا، فرد می‌تواند به آنجا مراجعه کرده و داروهایش را دریافت کند. با وجود تلاش مسوولان وزارت بهداشت برای همگام کردن کار و فعالیت پزشکان و مدیران عرصه سلامت و بهداشت کشور با تغییرات جهانی، باید گفت این تلاش‌ها هنوز به بار ننشسته است. الکترونیکی کردن همه کارها نیازمند سواد و دانش است و بدون برگزاری دوره‌های آموزشی نمی‌توان انتظار داشت همه حتی پزشکان بتوانند به راحتی با کامپیوتر کار کنند و اموری را که تا پیش از این به شکل دستی انجام می‌دادند کامپیوتری کنند. این درحالی است که کامپیوتری شدن و ثبت اطلاعات در این فضا کاری مثبت و مفید است که نمی‌توان منکر فواید بی‌شمار آن شد و باید منتظر ماند و دید آیا جامعه پزشکی که کلا با تغییر سر سازگاری ندارند با این تغییر چگونه کنار می‌آیند
/// فائزه تقی‌لو- ندای شهروند
