بررسی وضعیت پروژه گاوازنگ از گاوازنگ زنجان تا باراجین قزوین
ندای شهروند آنلاین– گاوازنگ نامی آشنا برای همه زنجانی‌هاست. منطقه‌ای گردشگری که با تمامی نواقص‌اش سال‌هاست علاوه بر محلی برای تفرج شهروندان با چشم‌انداز زیبا و جایگاه برجسته ، میزبان آیین‌ها و جشنواره‌های گوناگون استان است.
طبیعت مثال‌زدنی این منطقه و نزدیکی آن با شهر می‌تواند این پتانسیل بزرگ را تبدیل به قطب گردشگری استان و منطقه نماید.
گسترش امکانات و تبدیل آن به مجموعه‌ای کامل سال‌هاست در دستور کار مدیران و مسوولان مختلف در دولت‌های گوناگون قرار دارد اما هنوز این مکان به یک منطقه کامل با امکانات آرسته و تبدیل آن به یک بوستان ملی راه طولانی را در پیش دارد.
منطقه گردشگری باراجین در استان قزوین نزدیک ترین نمونه برای مقایسه آن با مجموعه گاوازنگ است.
باراجین منطقه ای در شمال شهر قزوین با فاصله بیش از ۱۰ کیلومتر از شهر حالا به مقصد گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شده و می‌تواند الگوی مناسبی برای گاوازنگ باشد.
در دی ماه سال گذشته و با همت سازمان همیاری شهرداری های استان، بازدیدی با حضور برخی از اقشار زنجانی و ذینفعان گاوازنگ زنجان از آن طرح صورت گرفت.
باراجین، بوستان ملی ۱۵۰۰ هکتاری هر روزه (پیش از شیوع کرونا) میزبان صدها گردشگر می‌باشد، البته واقع شدن آن در مسیر آزادراه تهران – قزوین و عبور گردشگرانی که از مسیر قزوین به استان گیلان مسافرت می‌کنند یکی از دلایل اصلی پیشرفت این مجموعه است ولی گاوازنگ زنجان بدون شک موقعیت مناسب‌تری دارد و می‌توان با مدیریت چابک‌تر این منطقه را به یکی از بوستان‌های کم نظیر کشور تبدیل کرد.
گردشگری حلقه گمشده شهرسازی
پیرامون این موضوع نظر یکی از کارشناسان شهرسازی را جویا شدیم و اینگونه گفت: صنعت گردشگری یک صنعت بزرگ موجب اشتغالزایی و کسب درآمد برای شهرهاست. در شهرسازی نوین یکی از مسائل مهم اقتصاد شهرها جذب گردشگر می باشد. ایجاد مقصد مناسب برای گردشگران و توجه به این صنعت پولساز و اشتغال‌زا برای شهر زنجان نیز امری است که بیش از گذشته باید مورد توجه قرار بگیرد.
امیرحسین ولی‌بیگلو افزود: شهر زنجان با جشنواره‌های مختلفی که در سال‌های اخیر برگزار شده نشان داده است که می‌تواند خاستگاه مناسبی برای این آیین‌ها باشد و باید از این توانمندی و هدایت صحیح آن برای رونق اقتصاد شهری نیز استفاده کرد.
ایجاد محلی مناسب مانند گاوازنگ نیازمند میلیاردها تومان بودجه است که این منطقه به صورت طبیعی و در مناسب‌ترین موقعیت جغرافیایی شهر در اختیار ما قرار دارد و فقط می توان با مدیریت صحیح و افزایش امکانات آن را به ناحیه‌ای بی نظیر یا حدقال کم نظیر در کشور تبدیل کرد.
این دانشجوی دکتری شهرسازی اضافه کرد: گردشگری شهری دارای نیروی بسیاری در جذب گردشگر و به تبع آن جذب مالی و فرصت های استغال است. امروزه صنعت گردشگری شهری، جایگاه ویژه در اقتصاد دارد و نقش پررنگ و اثرگذاری در بالا بردن ساختار اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی کشورها بازی می کند. توسعه گردشگری شهری پایدار نیازمند مدیریت خردمندانه می باشد.
متأسفانه کشور ما باوجود توان‌ها و قابلیت‌های بسیار در زمینه توسعه گردشگری نتوانسته سهمی درخور جایگاهش ازگردشگری کسب کند استان زنجان و بالاخص شهر زنجان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با داشتن پتانسیل‌ها و ظرفیت های گسترده گردشگری هنوز درابتدای راه بهره برداری ازاین توانمندی بالقوه قرار دارد شناسایی این قابلیت‌ها می تواند این محدوده را به عنوان بخشی از محدوده پرجاذبه ایران به منطقه مهم گردشگری تبدیل کند یکی ازمناطق مهم گردشگری شهر زنجان مجموعه تفریحی گاوازنگ می باشد که با توجه موقعیت مناسب شهری می‌تواند یکی از قابلیت های مهم شهر در جذب گردشگر باشد
تفرجگاه کوهستاني گاوازنگ داراي وجه تفرجي شهري- طبيعي است که مطابق اين ويژگي و کارکردهاي موجود در آن، ۲ نوع گردشگري کلان فراغتي- تفريحي و گردشگري کوهستان پهنه بندي می گردد.
ابتکار جالب در خصوص برگزاری جشنواره های مختلف در مجموعه تفریحی گاوازنگ می تواند آغازگر برند شدن این پهنه در کشور باشد. گرچه انتظار شهروندان به عنوان استفاده کنندگان اصلی از این مجموعه این است که برکات و نشانه‌های برگزاری چنین جشنواره هایی در توسعه و پیشرفت عمرانی مجموعه به چشم آید.
بر اساس آخرین متد های برنامه ریزی در جوامع توسعه یافته یکی از مهم‌ترین پارامترها برای برنامه‌ریزی توجه به خواست عمومی(public interest) می باشد.
ولی‌بیگلو افزود: منظور از خواست عمومی این است که برنامه‌ریزان و مدیران شهری از استفاده کنندگان و مردم بخواهند تا خواسته ها و انتظارات خود را از پروژه های شهری اعلام نمایند و این وظیفه برنامه ریز و مدیران شهری است که پروژه‌ها و اقدامات خود را در راستای سندهای بالادستی ارائه شده و همسو با خواست عمومی و استفاده‌کنندگان پیش ببرند.
این روند می تواند آغازگر ایجاد جامعه و مردم فعال (active) در مسائل شهری و اجتماعی در زنجان باشد.
برنامه ریزی ارتباطی شیوهای نوین از کار با مردم و برای مردم را در اختیار برنامه ریزان و مسئولین قرار میدهد. این شیوه در مناطق مختلف از جهان به شکل محدود عمل شده و نتایج مثبتی را نیز در بر داشته است.
نظام‌های برنامه‌ریزی موجود برای عمل در یک فرآیند برنامه‌ریزی غیرتعاملی و نظام از بالا به پایین تبیین و تهیه شده‌اند، لذا برای انجام فرایند برنامه‌ریزی تعاملی با رویکردی از پایین به بالا تغییر در نظام برنامه‌ریزی الزامی می‌باشد.
کمبود منابع مالی
مدیر عامل سازمان همیاری شهرداری‌های استان زنجان به عنوان مجری و متولی پروژه گردشگری گاوازنگ درخصوص مشکلات پیش روی این طرح را مشکلات حقوقی منتقل شده از سنوات گذسته و کمبود و در واقع نبود منابع مالی می‌داند.
سعید امیدی پیرامون تفاوت‌های منطقه باراجین و گاوازنگ نیز اینگونه می‌گوید: پروژه باراجین مستقیما از منابع مالی شهرداری قزوین تغذیه می شود و علاوه بر آن نیز منابع مالی و ردیف بودجه ملی برایش تعریف شده که گاوازنگ زنجان از آن بی بهره است ، در حال حاضر، طرح گاوازنگ زنجان حتی یک ریال بودجه تعریف شده و مصوب ندارد .
برای پیشبرد پروژه و تکمیل فازهای باقی‌مانده آن به همراهی همه دستگاه‌های استان و از همه مهمتر بازنگری در قرارداد با اداره کل منابع طبیعی ، نیاز داریم و این مهم جز با تشکیل کارگروه تخصصی برای پروژه گاوازنگ با همراهی مدیران دستگاه‌های مختلف امکان‌پذیر نیست.
مسائل حقوقی و مشکلات مالکیت طرح
امیدی اضافه کرد ، در منطقه گاوازنک که پروژه آن سال‌ها در دست انجام است و با مشکلات متعدد حقوقی و مالکیتی دست به گریبان هستیم و تا حد بسیاری از سرعت پیشرفت پروژه می‌کاهد ، بدین مفهوم که طرح اولیه با مساحت ۱۵۰ هکتار بارها توسط اداره کل منابع طبیعی اصلاح شده و در حال حاضر به ۷۵ هکتار رسیده و باز هم معارض دارد.
همچنین نبود زیرساخت لازم آب، گاز و حتی برق کافی نیز از گره‌های سخت پروژه گاوازنگ است که باز کردن آن همت مدیران استان را می‌طلبد.
مدیر عامل سازمان همیاری شهرداری‌های استان زنجان، تبدیل پروژه گاوازنگ به پروژه ملی را راهکاری مناسب برای دریافت منابع مالی برای تکمیل آن دانست و افزود: صنعت گردشگری به عنوان یکی از پایه های اساسی اقتصاد در تمام کشورهای جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و علاوه بر رونق اقتصادی موجب ایجاد اشتغال نیز خواهد شد و تعریف ردیف بودجه از منابع ملی، استانی و شهری برای می‌تواند خون تازه‌ای در رگ‌های پروژه گاوازنگ و اقتصاد شهر زنجان باشد.
چه باید کرد؟
سعید امیدی گفت: اراضی این منطقه یا متعلق به منابع طبیعی هستند یا مالکان شخصی دارند و اولین قدم برای سرعت بخشیدن به پروژه گاوازنگ تعیین تکلیف حقوقی و قانونی وضعیت مالکیت زمین‌های منطقه است.
ساکنان منطقه در سال ۸۰ زمین‌های خود را به مجری طرح واگذار کرده‌اند و به روستاییان وعده ارائه زمین تحت عنوان باغ‌شهر ایرانیان داده شده ولی این زمین‌ها به دلایلی در اختیار ایشان قرار نگرفته و این امر موجب بدبینی اهالی شده است و همچنین از سوی دیگر باز شدن فروشگاه‌ها و غذاخوری‌ها و قلیان‌سراها (که موجب مشکلات مختلف امنیتی نیز می‌شود) در این منطقه و رونق آن باعث شده روستاییان دیگر علاقه‌ای به همکاری با مجری طرح نداشته باشند و ورود مسوولان به این مشکل تنها راهکار برون رفت از آن است.
فاز دوم
مدیرعامل سازمان همیاری شهرداری‌های استان زنجان افزود: پروژه گاوازنگ دو فاز دارد. فاز نخست آن شامل عرصه ۷۵ هکتاری مشتمل بر ۱۴ قطعه با کاربری مختلف چون احداث اماکن تفریحی، کافی شاپ و رستوران است و فاز دوم که عرصه ۳۲۷ هکتاری است که مناطق کوهستانی و بالای سد را شامل می‌شود در این بخش اقامتگاه‌ها، تفرجگاه‌ها، مراکز خدماتی و تفریحی پیش‌بینی شده است.///
/// فائزه تقی لو///
