قصههای هستهای مجید
آذر ۱۳۹۱ تهران شاهد یک عملیات تروریستی بود. راکب موتورسیکلت با نزدیک شدن به خودرویی در خیابان ارتش، پس از نصب یک بمب به ماشین به سرعت از آن فاصله گرفت. با فریاد راننده، راننده و همسر دانشمندهسته ای ایران از ماشین بیرون آمدند و شهیدشهریاری به سبب قفل شدن کمربند ایمنی نتوانست بلافاصله از ماشین خارج شود و به شهادت رسید. دکتر مجیدشهریاری، استاد دانشگاه شهیدبهشتی و موسس دانشکده هسته ای این دانشگاه در حالی که چهار روز مانده بود ۴۴ ساله شود توسط عوامل تروریستی در تهران به شهادت رسید. زندگی شهیدشهریاری فراز و فرودهای بسیاری دارد. از فعالیت در دانشگاه امیرکبیر تا تاسیس دانشکده هسته ای و عضویت در تیم مقابله با ویروس استاکس نت و طراحی نسل جدید رآکتورهای هسته ای که در جهان جنجال زیادی به پا کرد. با گذشت نزدیک به ۱۰ سال از شهادت این مجاهد علمی حوزه فناوری هسته ای، مرکز رسانه معاونت امور استان ها با همکاری صداوسیمای مرکز استان زنجان دست به کار شد تا سریالی با عنوان «میراث مجید» را مقابل دوربین ببرد. میراث مجید سریالی است که به زندگی دکتر شهیدشهریاری می پردازد و بیشتر تلاش دارد مجاهدت های علمی این دانشمند حوزه فناوری هسته ای ایران را روایت کند.
این مجموعه ۳۰ قسمتی قرار است از یک سال پیش از تولد تا روز شهادت وی را به تصویر بکشد و به ماجراهایی در سال های آغاز انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، دوران تحصیل و تدریس شهیدشهریاری در دانشگاه و فعالیت های او در سازمان انرژی اتمی و وقایع پیرامون توانمندی های کشور در عرصه هسته ای بپردازد. در مورد این شخصیت و تولید سریال میراث مجید با عوامل آن گفت وگو کردیم.
معرفی مشاهیر استان ادامه دارد
این سریال در زنجان، زادگاه شهیدشهریاری مقابل دوربین رفته است. در این مورد با سیدمحسن لطیفی، مدیرکل صداوسیمای مرکز زنجان گفت وگو کردیم. او درباره ساخت سریال میراث مجید گفت: در جهت معرفی مفاخر استان تفاهم نامه ای با استانداری، سازمان انرژی اتمی و سازمان صداوسیما بسته شد و در ابتدا قرار بود که این سریال در ۱۳ قسمت تهیه و تولید شود که با بررسی های بیشتر بنا شد جهت اثربخشی افزون تر سریال و نشان دادن تمام وقایع و رخدادهای زندگی این شهید و دستاوردهای دانشمندان هسته ای کشور، سریال در ۳۰ قسمت تهیه و از شبکه های سراسری پخش شود.
لطیفی با گفتن این مطلب که سریال میراث مجید در پی نشان دادن تمام واقعیت های زندگی این شهید است، افزود: علاوه بر پرداختن به تمام ابعاد زندگی شهید، زندگی ساده و بی آلایش مردم زنجان، صنایع دستی، میراث فرهنگی، زیبایی ها و جذابیت های شهر و آرامش زندگی مردمان این استان را نشان خواهیم داد.
او گفت: در این سریال حضور شهید در دانشگاه و فعالیت های علمی او بیشتر مورد توجه است. همچنین دستیابی به غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم که از بزرگ ترین خدمات این نخبه شهید با همراهی سایر دانشمندان کشور است، بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت.
۱۴۰۰ سکانس از زندگی شهیدشهریاری
به گفته لطیفی، این پروژه ۱۴۰۰ سکانس آماده خواهد شد که تصویربرداری از ۴۰۰ سکانس آن در زنجان پایان یافته است. حدود ۵۰۰ نفر در این پروژه درگیرند که تعداد ۸۰ نفر از آنها بومی استان هستند. ۴۰ روز کار تصویربرداری بخش های زنجان در این شهر انجام شد و بخش های بعدی در تهران و خارج از کشور کار خواهد شد. این سریال تلاش شد از بازیگران و هنرمندان بومی استان زنجان در کنار عوامل شناخته شده سینما و تلویزیون کشور استفاده شود.
ارگان ها همکاری کنند
مدیرکل صداوسیمای مرکز استان زنجان در ادامه با گلایه از عدم همراهی و همکاری برخی سازمان ها و ارگان های استان در ساخت این سریال بیان کرد: در صورتی که همراهی خوبی با سازمان صورت گیرد و سریال میراث مجید به خوبی پیش رود درنظر داریم مفاخر دیگری چون شیخ اشراق، آیت الله شبیری زنجانی و دیگر مفاخر دینی، فرهنگی و هنری استان را در دستور کار داریم که امید است با مرتفع شدن مشکلات اقتصادی و تامین هزینه ها بتوانیم ساخت این مجموعه ها را نیز آغاز کنیم. به رغم مشکلات و محدودیت های بودجه ای، امیدواریم نگاه سایر سازمان ها نسبت به این موضوع که ساخت چنین سریال هایی هزینه نیست بلکه سرمایه گذاری است، تغییر یابد. بی شک شناساندن مفاخر فرهنگی، مذهبی و هنری به نسل جوان گام بلندی در فرهنگ سازی خواهد بود. استان زنجان از شخصیت های بزرگ در زمینه های مختلف برخوردار است و فقط با ساخت یادمان یا سردیس نمی توان این مفاخر را شناساند و باید تلاش بیشتری در این زمینه صورت گیرد.
دور از شعارزدگی
حسین تبریزی، کارگردانی سریال هایی چون بوی باران، رخنه، تا رهایی و جاده در دست تعمیر را در کارنامه دارد و این بار قرار است زندگی شهیدشهریاری را مقابل دوربین ببرد. به گفته تبریزی، مجموعه تلویزیونی میراث مجید سه بخش عمده دارد؛ یک بخش تاریخی از دهه ۴۰ الی۵۰، بخش دیگر دهه ۵۰ تا ۶۰ و بخش آخر، دهه ۸۰ که زندگی خانوادگی شهید بعد از ازدواج تا زمان شهادت را به تصویر می کشد. درواقع این سریال شامل سه مرحله از زندگی مجید شهریاری است که از دوران قبل از تولد و زندگی پرفراز و نشیب و نحوه آشنایی و ازدواج پدر و مادر او و دوران کودکی تا زمان بعد از شهادت مجید شهریاری را در بر می گیرد.
تبریزی این سریال را ملودرامی عاشقانه دانست و افزود: به پایان رساندن این کار برایم بسیار مهم است. با وجودی که کارهای دیگری چون در برابر باد، پلاک و مستند شهید بابایی را پیش از این کار کرده ام، اما شخصیت والا و مظلومیت شهیدشهریاری حس آرامش دیگری در روند کار ایجاد کرده است که با وجود سنگینی بخش اول و نبود فضای تاریخی، برای ارائه یک کار خوب و مخاطب پسند بعضی از سکانس ها در حومه و در فاصله ۶۰ کیلومتر خارج از شهر گرفته می شود تا به لحاظ صحنه با فضای آن سال های زنجان منطبق باشد.
وی این سریال را به دور از شعارزدگی دانست و افزود: نویسندگان لحظه به لحظه زندگی شهیدشهریاری را روایت کرده اند و هیچ گونه شعارزدگی یا اتفاق عجیب و دور از ذهنی در متن این سریال دیده نمی شود. درواقع نویسندگان تلاش کرده اند به روایت زندگی شهید وفادار باشند که مخاطبان بعد از تماشای سریال در این مورد قضاوت خواهند کرد.
سختیهای ساخت فیلم از شخصیتهای معاصر
مصطفی علمی فرد، تهیه کننده این مجموعه تلویزیونی است که تاکنون تجربه تهیه چند فیلم و سریال را داشته. او درباره میراث مجید به جام جم گفت: نگارش فیلمنامه این سریال پس از ساعت ها نشست میان نویسندگان و خانواده شهیدشهریاری و تحقیقات مختلف پیرامون فعالیت های این دانشمند شهید، به قلم فاطمه حیدری و حسن عطارها انجام شد. پس از پایان پروسه نگارش فیلمنامه و مطالعه رزومه چندین کارگردان، حسین تبریزی را به عنوان سازنده این سریال انتخاب کردیم.
او ادامه داد: ما برای ساخت این مجموعه به کارگردانی احتیاج داشتیم که نگاه متفاوت، دور از تعصب و شعارزدگی داشته باشد تا بتوانیم زندگی شهیدشهریاری را به بهترین شکل به تصویر بکشیم. به طورکلی تولید فیلم و سریال با توجه به تعدد شبکه های تلویزیونی داخلی و خارجی سخت تر از گذشته شده چراکه نسل جوان نگاه متفاوتی به فیلم و سریال دارد و باید ساخته های ما با استانداردهای بالایی تولید شود تا نسل جوان را جذب کند. شهیدشهریاری از چهره های معاصر است و ساخت سریال یا فیلم پیرامون شخصیت های معاصر سختی های خاصی دارد چراکه افراد بسیاری با این چهره آشنایی داشته اند و ساخت سریال پیرامون شهیدشهریاری با توجه به شناخت مردم از وی باید با دقت فراوانی صورت گیرد تا بتوانیم این الگوی کم نظیر را بیش از پیش به جوانان ایران معرفی کنیم. دوری از کلیشه و شعار درباره این شخصیت بزرگ که الگوی اخلاقی کم نظیری است موجب باورپذیری این سریال خواهد شد.
علمی فرد همچنین درباره انتخاب بازیگران مجموعه بیان کرد: علاوه بر بازیگران بومی استان زنجان، بازیگران نام آشنایی مانند میرطاهر مظلومی، اتابک نادری، زهرا سعیدی، مهران رجبی و اردشیر رستمی برای بازی در این سریال انتخاب شده اند. البته بازیگران دیگری نیز در مراحل انتخاب و قرارداد هستند که پس از نهایی شدن همکاری با ایشان اعلام خواهد شد.
اهمیت طراحی صحنه و لباس
با توجه به این که میراث مجید سال های پیش از تولد تا شهادت این شهید را به نمایش می گذارد، مقاطعی از قصه آن در دوران پیش از انقلاب تا پس از آن، جنگ و… می گذرد و از این رو برای فضاسازی و باورپذیری هر چه بیشتر، طراحی صحنه و لباس آن از اهمیت بالایی برخوردار است. قاسم مربی، طراح صحنه و لباس سریال میراث مجید که پیش از این در آثاری چون دموکراسی در روز روشن، اتوبوس شب، همسفر، سریال لیسانسه ها و فوق لیسانسه ها، هم گناه وچند اثر تلویزیونی و سینمایی دیگر نیز حضور داشته، درباره مشکلات موجود در طراحی صحنه و لباس این سریال، گفت: طراحی صحنه و لباس سریال میراث مجید بسیار اساسی و مهم است. قسمت هایی از سکانس های این مجموعه متعلق به دهه ۴۰ و ۵۰ است و باتوجه به این که سریال خارج از شهرک سینمایی کار می شود باید به دنبال فضایی باشیم که کمتر دخل و تصرف در بافت شهری صورت گرفته باشد. متاسفانه بازسازی عمده شهرها در ایران باعث می شود با مشکلات مختلفی روبه رو شود. از سوی دیگر باتوجه به کیفیت سریال باید تلاش می کردیم با حداقل ها بتوانیم بهترین صحنه ها را برای این مجموعه مهیا کنیم. از آنجا که فیلم های ساخته شده در گونه تاریخی به شدت به طراحی صحنه و لباس مناسب متکی هستند و بخشی از روایت را صحنه ها به دوش می کشند، بنابراین بخش مهمی از پروژه و ساخت آثار نیازمند توجه به ساختار صحنه و لباس است.
وی درباره انتخاب خانه پدری مجید شهریاری نیز گفت: متاسفانه خانه پدری این شهید بزرگوار سال ها پیش بازسازی شده و عملا قابل استفاده نبود به همین سبب ما روزهای بسیاری در پی یافتن خانه مسکونی با مشخصات تاریخی آن برهه می گشتیم که خوشبختانه توانستیم با سختی فراوان چند لوکیشن را پیدا کنیم. برای بافت شهری نیز باتوجه به پوشش گازرسانی و همچنین تیرهای برق به روز شده با سختی فراوانی روبه رو هستیم و در برخی صحنه ها مجبور می شویم با لوازم مختلف این سازهای مدرن را بپوشانیم و همچنین در برداشت های مربوط به بازار نیز با همین مشکلات و جدید بودن تزئینات و تابلوی مغازه ها روبه رو هستیم تا جایی که امکان دارد مجبور به بازسازی آنان شویم.
به بازی در نقش پدر مجید افتخار می کنم
اردشیر رستمی که بازی اش در نقش شهریار هنوز در خاطر بسیاری هست، در این مجموعه نقش پدر شهیدشهریاری را ایفا خواهدکرد. او در گفت وگو با ما، احساسش درباره نقش پدر شهید مجیدشهریاری را این گونه عنوان کرد: همه ما نسبت به شخصیت های بزرگ سرزمین مان دینی داریم. شخصیت شهید مجیدشهریاری مثل همه قهرمانان کشور که در عرصه های مختلف جانفشانی کرده اند برای من و همه مردم کشور قابل احترام است. این بزرگان از آرامش زندگی خود گذشتند و هدف شان را به آرامش و راحتی ترجیح دادند. ما اگر بتوانیم به درستی به نمایش درآوردن لحظات زندگی این عزیزان باشیم، باعث می شویم شخصیت های بزرگ کشور بیشتر شناسانده شوند. امیدوارم درباره همه شخصیت های برجسته سرزمین مان سریال ساخته شود؛ چون این سریال ها برای نسل بعد می ماند و بر دیدگاه و قضاوت آنها اثر می گذارد.
صبر و حوصله شهید شهریاری برایم جذاب بود
فرحان فرحناک، بازیگر و گوینده جوان سینما، تئاتر، رادیو و تلویزیون یکی از نقش های کلیدی میراث مجید را بازی میکند. او در این باره به جام جم گفت: من در این سریال دوره نوجوانی شهید را بازی میکنم که در امتداد مسیر زندگی با مسائل و مشکلات و چالش هایی روبه رو می شود. آنچه توجه من را برای بازی جلب کرد صبر و حوصله شهیدشهریاری در مواجهه با مشکلات بود که باعث می شد از پس آنها به خوبی برآید. وی تهیه و تولید سریال زندگی افراد شاخص را اتفاق قشنگی دانست و افزود: در صورتی که نمایش چنین سریال هایی فقط باعث تحول و الگوگیری یک نفر شود، می توان گفت ما موفق عمل کرده ایم. امیدوارم بتوانم این نقش را درست بازی کنم؛ چرا که این مسوولیت، امانت بزرگی است.